Słownik

A B C D E G H I J K L M N P R S Ś T W V Y Z

A
Acarya - mistrz duchowy, który uczy własnym przykładem.
Adhidaiva - dosłownie: "pochodzący od półbogów"; odnosi się do mocy, jaką Najwyższy Pan obdarza półbogów zarządzających wszechświatem w Jego imieniu (np. władza nad deszczem, wiatrem czy światłem słonecznym).
Ahimsa - niestosowanie przemocy.
Aksauhini - jednostka bojowa składająca się z 21 870 rydwanów, 21870 słoni, 109350 piechurów oraz 65 610 żołnierzy jazdy.
Anna-praśana - obrzęd spełniany z okazji podania niemowlęciu po raz pierwszy pokarmu zawierającego produkty zbożowe, jedna z dziesięciu ceremonii oczyszczających.
Arati - obrzęd, podczas którego bhaktowie czczą Pana śpiewem i ofiarowują Mu pokarm, lampki, kwiaty, kadzidło oraz wachlują.
Arcana - czczenie Bóstwa; jedna z dziewięciu czynności w służbie oddania.
Artha - rozwój ekonomiczny.
Asana - w jodze: pozycja siedząca.
Aśrama - etap życia duchowego, zob. też: Brahmacarya; Grhastha; Vdna-prastha; Sannydsa.
Asura - bezbożny demon.
Aśvamedha-yajna - wedyjska ofiara z konia.
Avatara - inkarnacja Najwyższego Pana.
B
Bhagavad-gita - księga będąca zapisem rozmowy między Sri Krsną a Jego bhaktą Arjuną, w której Pan przedstawia służbę oddania jako najważniejszą metodę i zarazem najwyższy cel praktyki samodoskonalenia duchowego.
Bhagavata - wszystko, co związane z Bhagavanem, Najwyższym Panem; w węższym znaczeniu bhakta Pana oraz Sńmad-Bhdgavatam.
Bhagavata-dharma - nauka o służbie oddania dla Pana; ogół zasad religijnych ustanowionych przez Pana.
Bhagavata-saptaha - siedmiodniowy cykl wykładów ze Śrimad-Bhagavatam, prowadzonych przez zawodowego recytatora.
Bhakta - wielbiciel Sri Krsny.
Bhakti - służba oddania dla Najwyższego Pana.
Bhaktivedanci - zaawansowani duchowo transcendentaliści, którzy dzięki służbie oddania poznali konkluzję Wed.
Bhakti-joga - joga miłości i oddania dla osobowego Boga.
Bhava - wstępny etap ekstatycznej miłości do Boga.
Brahmacarya - ślub pełnego celibatu; pierwszy z czterech etapów życia duchowego.
Brahma-tejas - moc, jaką dysponuje bramin.
Brahman - Prawda Absolutna; termin używany głównie w odniesieniu do bezosobowego aspektu Absolutu.
Bramin - osoba obeznana z Wedami, która zna ostateczny cel życia i może nauczać innych; pierwsza z czterech warstw społecznych.
Brahmarsi - tytuł znaczący "mędrzec pomiędzy braminami".
Brahmastra - broń nuklearna wyzwalana i nakierowywana na cel za porno cą mantr.
C
Candala - człowiek spoza czterech warstw społecznych, niedotykalny; zja dacz psów.
D
Daridra-narayana - "ubogi Narayana"; termin ukuty przez mayavadich na określenie biedaka. Obraźliwy, gdyż zrównuje istotę ludzką z Najwyż szym Panem.
Devarsi - tytuł znaczący "mędrzec pomiędzy półbogami".
Dharma - religia; obowiązek (szczególnie w odniesieniu do chęci służenia skłonności drzemiącej w każdej żywej istocie).
Dhyana-joga - joga oparta na medytacji.
E
Ekadaśi - dzień postu, który przypada dwa razy w miesiącu (w jedenasty dzień przybywającego i ubywającego Księżyca) i służy zwiększaniu świadomości Krsny.
G
Gandharvowie - śpiewacy i muzycy na planetach niebiańskich.
Garbhadhana-samskara - obrzęd spełniany przez rodziców przed poczęciem dziecka w intencji jego oczyszczenia.
Goloka Vrndavana (Krsnaloka) - najwyższa planeta w świecie duchowym, siedziba Pana Krsny.
Gopi - pasterki z Vrndavany, przyjaciółki Krsny związane z Nim miłością małżeńską i słynące jako Jego najbardziej oddane i zaufane wielbicielki.
Gosvami - ten, kto panuje nad umysłem i zmysłami; tytuł osoby prowadzącej życie ascety.
Grhastha - osoba prowadząca uregulowane zasadami życie rodzinne; drugi etap życia duchowego w kulturze wedyjskiej.
Guna-ayatary - Visnu, Brahma i Siva, bóstwa rządzące trzema gunami natury materialnej.
Guna - dosłownie: sznur, lina, cecha, własność. Kategoria filozoficzna, a zarazem cecha natury materialnej. Występują trzy guny: tamas (ignorancja), rajas (pasja) i sattva (dobroć).
Guru mistrz duchowy.
H
Hare Krsna (mantra) - zob.: Maha-mantra.
Harinama-yajna - zbiorowe intonowanie świętych imion Najwyższego Pana, ofiara zalecana dla obecnego wieku.
Hatha-joga - ćwiczenie pozycji siedzących oraz kierowania oddechem w celu oczyszczenia się oraz uzyskania kontroli nad zmysłami.
I
ISKCON - skrót angielskiej nazwy Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Krsny, wisznuickiego ruchu misyjnego.
Itihasa - księga będąca zapisem wydarzeń historycznych.
J
Jiva-tattva - żywe istoty, cząstki Najwyższego Pana.
Jnana - wiedza.
Jnana-kanda - część Wed poświęcona Brahmanowi (Duchowi).
Jogin - transcendentalista dążący do zjednoczenia się z Najwyższym.
K
Kaivalya - bezosobowe wyzwolenie; pogrążenie się w duchowym blasku Pana.
Kali-yuga (wiek Kali) - wiek obecny, zwany też wiekiem kłótni. Jest ostatnim w cyklu czterech wieków, a rozpoczął się pięć tysięcy lat temu.
Kalpa - dzień Brahmy (dwanaście godzin). Odpowiada 4320000000 naszych lat.
Kama - pożądanie. .
Kamadhenu - krowy w świecie duchowym, które dają nieograniczone ilosci mleka.
Karatale - rodzaj czyneli używanych podczas klrtanu.
Karma - działanie w świecie materialnym. Zawsze przynosi jakiś rezultat, zły bądź dobry, który staje się przyczyną uwikłania. .
Karmi - działający dla materialnego rezultatu; materialista.
Kirtana - gloryfikacja Najwyższego Pana.
Krsnaloka - zob.: Goloka Vrndavana .
Ksatriya - osoba pełniąca obowiązki administracyjne lub wojskowe; druga warstwa w społeczeństwie wedyjskim.
L
Laksmi - bogini fortuny, wieczna towarzyszka Narayana.
Lila-avatary - niezliczone inkarnacje Najwyższego Pana, które w celu ukazania Jego duchowych rozrywek zstępują do świata materialnego. .
Loka - planeta.
M
Maha-mantra - wielka mantra:
Hare Kryszna, Hare Kryszna,
Kryszna Kryszna,
Hare Hare,
Hare Rama, Hare Rama,
Rama Rama,
Hare Hare
Maha-ratha - wojownik zdolny w pojedynkę stawić czoła dziesięciu tysiącom wojowników. Mahajanowie- wielkie samozrealizowane dusze, autorytety w dziedzinie świadomości Krsny.
Mahat-tattva - pierwotna niezróżnicowana postać energii materialnej. Z niej powstaje świat materialny.
Mahatma - dosłownie: "wielka dusza", wzniosły bhakta Pana.
Mantra - transcendentalny dźwięk zdolny uwolnić umysł od złudzenia.
Mathura - siedziba Krsny, obejmuje obszar wokół Vrndavany. Miejsce urodzenia Pana i Jego pobytu po zakończeniu dziecięcych rozrywek we Vrndavanie.
Maya - {md- nie; yd- to) złudzenie; zapomnienie o związku duszy z Krsna; także niższa, iluzoryczna energia Najwyższego Pana.
Mayavadi - zwolennik filozofii Sańkary (głoszącej, że ostatecznie Absolut jest bezosobowy, a żywa istota równa Bogu).
Moksa - wyzwolenie z więzów materii.
Mrdanga - bęben używany przy zbiorowym śpiewaniu świętych imion Pana.
Muni - mędrzec.
N
Nirguna - "pozbawiony cech"; termin używany na określenie Pana, który nie ma żadnych cech materialnych.
Nivrtti-marga - ścieżka prowadząca do wyzwolenia przez wyrzeczenie.
P
Pancaratra - księga wedyjska zawierająca instrukcje na temat wielbienia Bóstw w obecnym wieku.
Pandita - uczony.
Parakiya - związek zamężnej kobiety z innym mężczyzną; termin używany szczególnie na określenie związku dziewcząt z Vrndavany z Krsną.
Paramahamsa - dosłownie: ęnajdoskonalszy łabędź"; bhakta Pana na najwyższym poziomie zaawansowania.
. Parameśvara - najwyższy władca, Śri Krsna.
Parampara - sukcesja autentycznych mistrzów duchowych.
Pranayama - ćwiczenia oddechowe będące elementem astańga-joga.
Prasadam - dosłownie: ęłaska Pana"; pokarm lub inne przedmioty uduchowione w akcie ofiarowania ich najwyższemu Panu, następnie przyjmowane przez bhaktów.
Pravrtti-marga - ścieżka prowadząca do wyzwolenia poprzez zadowalanie zmysłów w sposób usankcjonowany w Wedach.
Purany - uzupełniające pisma wedyjskie- osiemnaście ksiąg objaśniających nauki Wed. Zawierają opowieści historyczne i alegorie. Należy do nich m.in. Sńmad-Bhagavatam.
Purusa-avatary - trzy oryginalne ekspansje Najwyższego Pana, trzej Visnu kierujący stwarzaniem wszechświatów.
R
Rajarsi - święty król.
Rajasuya-yajna - okazała ceremonia ofiarna, którą przeprowadził maharadża Yudhisthira i w której wziął udział sam Krsna.
Raksasa - demon; ogólne określenie szeregu istot o szatańskiej naturze trudniących się czarną magią, przeszkadzających w ofiarach religijnych czy zabijających ludzi, by żywić się ich mięsem.
Rama-rajya - doskonałe królestwo oparte na wzorcu królestwa Pana Rama candry (inkarnacji Boga jako idealnego króla).
Rasa-lila - rozrywka, w której znajduje wyraz czysta duchowa miłość między Krsną a Jego najbardziej zaawansowanymi wielbicielkami- pasterka mi z Vrajabhumi.
Rsi - mędrzec; święty wieszcz.
S
Sac-cid-ananda-vigraha - transcendentala postać Pana, wieczna, pełna wiedzy i szczęścia. .
Sadhu - święty.
Sampradaya - sukcesja mistrzów duchowych łącznie z ich uczniami- wyznawcami i zwolennikami danej szkoły duchowości.
Saihskara - seria oczyszczających obrzędów wedyjskich, spełnianych w ciągu całego życia człowieka.
Sanatana-dharma - wieczne zajęcie, religia wszystkich żywych istot, czyli slużba oddania dla Pana. .
Sankirtana - zbiorowe intonowanie świętych imion Najwyższego Pana; wszerszym znaczeniu- zbiorowe lub publiczne gloryfikowanie Pana. Sannyasa- życie w wyrzeczeniu. Czwarty etap życia duchowego w kulturze wedyjskiej.
Sayujya - zob.: Kaivalya. .
Smrti - pisma objawione będące uzupełnieniem śruti, czyli oryginalnych ksiąg wedyjskich (Wed i Upaniszad); zaliczają się do nich Purany i Itihasy.
Soma-rasa - eliksir zapewniający półbogom długowieczność.
Summum bonum - najwyższe dobro; źródło wszelkiego dobra.
Surabhi (krowy) -zob.: Kamadhenu.
Svami - zob.: Gosvami.
Svargaloka - planety niebiańskie leżące w obrębie świata materialnego.
Svayamvara - turniej, na którym księżniczki i królewny wybierały mężów.
Ś
Śalagrama-śila - inkarnacja Absolutu w formie kamienia. Czci się Je jako Bóstwo.
Śastra - pisma objawione, np. księgi wedyjskie.
Śravanam kirtanam visnoh - czynności spełniane w służbie oddania: słuchanie i mówienie bądź śpiewanie o Panu Visnu (Krsnie).
Śruti - wiedza uzyskana dzięki słuchaniu; oryginalne pisma wedyjskie (Wedy i Upaniszady) pochodzące bezpośrednio od samego Najwyższego Pana.
Śudra - osoba niezbyt inteligentna, zdolna tylko do prostych prac; czwarta warstwa społeczna.
Śudrani - kobieta z warstwy śudrów.
T
Tapasya - dobrowolne podjęcie wyrzeczeń dla wyższego celu; pokuta.
Tlilaka - znaki z glinki, jakie bhaktowie malują sobie na czole i w określonych miejscach na ciele dla przywołania duchowej pomyślności.
Transcendentalny - istniejący ponad materią, poza światem materialnym; wykraczający poza zasięg poznania zmysłowego; boski, duchowy.
Tulasi - roślina droga Krsnie i czczona przez Jego bhaktów jako święta.
W
Wedanta - szkoła filozoficzna, której założenia przedstawiono m.in. w Ve-danta-siitrach Śrila Vyasadevy. Podsumowuje filozofię Wed i przedstawia Krsnę jako najwyższy cel.
Wedy - pisma objawione, których źródłem jest sam Pan.
V
Vaikuntha - dosłownie: "miejsce, gdzie nie ma niepokoju; świat duchowy.
Vaisnava - wielbiciel Najwyższego Pana Visnu (Krsny); wisznuita.
Vaiśya - osoba zajmująca się pracą na roli, hodowlą krów lub kupiectwem; trzecia warstwa w społeczeństwie wedyjskim.
Vanaprastha - osoba, która wycofała się z życia rodzinnego; trzeci etap życia duchowego w kulturze wedyjskiej.
Varna -jedna z czterech warstw społeczeństwa wedyjskiego. O przynależności obywatela do danej varny decyduje jego zajęcie, a także właściwa mu mieszanka trzech gun natury materialnej. Zob. też: Bramin; Ksa-triya; Vaiśya; Sudra.
Varna-sańkara - dzieci spłodzone wbrew wedyjskim zasadom religijnym; ogół takich dzieci określa się mianem niepożądanej populacji.
Varnaśrama-dharma - wedyjski ustrój społeczny oparty na podziale na cztery warstwy społeczne i cztery etapy życia duchowego. Zob. też: Varna; Aśrama.
Virat-rupa - wyobrażenie Pana, w którym poszczególne części Jego ciała reprezentowane są przez elementy materialnego kosmosu.
Visnu - Najwyższy Pan; ekspansje Krsny na Vaikunthach oraz w świecie materialnym (odpowiedzialne za jego stwarzanie i utrzymywanie).
Visnu-tattva - pełna ekspansja Najwyższego Pana.
Vrndavana - wieczna siedziba Krsny, w której przejawia On całą swą sio dycz; wioska na Ziemi, w której pięć tysięcy lat temu odbywał swe dziecięce rozrywki.
Vyasadeva - inkarnacja Pana Krsny, kompilator Wed i Puran, autor Vedanta-sutr oraz Mahabharaty.
Y
Yajńa - ofiara; także Najwyższy Pan jako cel i odbiorca wszystkich ofiar.
Yoga-nidra - mistyczny sen Pana Visnu.
Yuga-avatary - cztery inkarnacje Najwyższego Pana pojawiające się w poszczególnych wiekach w celu wprowadzenia odpowiednich dla tych wieków metod samorealizacji duchowej.
Yugi - wieki wszechświata. Jest ich cztery i powtarzają się cyklicznie w stałym porządku.
Z
Zamindar - bogaty właściciel ziemski.


foto galeria

Spotkanie z Bhakti Jogą - Wrocław 09.06.2018

Na forum

Ratha Yatra 2024 - Raport finansowy
Zobacz najnowszy postinfo
REDAKCJA
24 lut 2024

Wyniki dystrybucji książek Śrila Prabhupada w 2023 roku
Zobacz najnowszy postinfo
REDAKCJA
6 sty 2024

Wyniki Grudniowego Maratonu Srila Prabhupada 2023
Zobacz najnowszy postinfo
REDAKCJA
6 sty 2024

Ratha Yatra 2023 - Raport finansowy
Zobacz najnowszy postinfo
REDAKCJA
12 mar 2023

Wyniki dystrybucji książek Śrila Prabhupada w 2022 roku
Zobacz najnowszy postinfo
REDAKCJA
31 sty 2023

Wyszukiwarka



online: 1